جهت دریافت بخشی از کتاب کلیک نمایید
جهت دریافت بخشی از کتاب کلیک نمایید
کتاب قانون دست نویس چیست ؟
همه ما کتابهای قانونی داریم که از دوره دانشگاه با نکته نویسی و حاشیه نویسی همراه خود داشته ایم اغلب رنگ و رو رفته و سیمی شده که به هیچ قیمتی و تحت هیچ شرایطی آنها را از دست نمی دهیم و از کتابخانه مان حذف نمی کنیم.
غیر از حس نوستالژی و خاطر انگیز بودن، این کتابها اغلب یک ویژگی دارند : با هیچ کتاب قانونی به اندازه این کتاب ها راحت نیستیم .
مجموعه قوانین دست نویس چیزی غیر این کتابهای قانون متعلق به مولفین نیست که از فعالین مطرح آموزشی هستند و این کتابها حاصل سالها تلمذ و تحقیق و مطالعه و تدریس آنهاست و با تفحص در منابع مرجع و اصلی نکات لازم تحلیلی و آموزشی و کاربردی به آنها اضافه گردیده و به شکلی زیبا و ابتکاری تدوین و تنظیم شده است . برای اینکه با این کتابها و سبک تهیه آنها آشنا بشوید فرض کنید می خواهید متن ماده ای را به هر انگیزه ای بخوانید برای مثال ماده 10 قانون مدنی، کتاب قانون ساده ای را باز می کنید و با این متن روبرو می شوید :
ماده 10 - قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند ، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است.
حال می خواهید در مورد این ماده بیشتر بدانید و وقت زیادی هم ندارید ، لاجرم به کتب محشا یا در نظم کنونی یا کتابهای مرجع رجوع می کنید که زمان بر است و مجبور به تحمل خواندن حجمی بالا هستید برای خواندن در باره ماده 10 با مراجعه به چندین کتاب اگر منابع معتبر در دسترس داشته باشید یا در محیط هایی مثل دادگاه و دانشگاه امکان حمل آنها را داشته باشید به نکات زیر می رسید :
1- ماده‌ی 10ق.م در مقام بیان اصل آزادی قراردادی و اصل مباح بودن قرارداد هاست.
2- مقصود ماده از اصل مباح بودن قراردادها کنایه از این است که در منع قانونگذار تردید نباشد وگرنه قرارداد مخالف روح قانون نیز باطل است واین عقود نباید مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه باشند.
3- قراردادهای خصوصی باید مخالف قانون امری نباشند،اگر برخلاف قوانین تکمیلی باشند صحیح و نافذ هستند چون تراضی بر قانون تکمیلی حکومت می کند.
4- این ماده اصل آزادی اراده را بیان داشته و به حکومت اراده دامنه گسترده ای می بخشد و آن را از حصار عقود معین خارج می سازد بنابراین قرادادهای تابع این ماده را از جهتی می توان عقود غیر معین نامید هرچند در عقود معین نیز قابل استناد است مشروط به آنکه وسیله تجاوز به احکام امری آن عقود نشود.
5- این ماده شرط را نیز از قید ضمن عقد بودن رها می سازد زیرا شرط خود قرار دادی است که می تواند جدا از عقد الزام آور باشد کافیست شرط مربوط به قرار داد باشد، تا متمم آن گردد هرچند بعد از عقد امضا شود .
6- این ماده عقد صلح که سایر عقود را در مقام آن می توان منعقد نمود، بیهوده نمی کند و عقد صلح نیز باعث بی نیازی از استناد به ماده 10 نمی گردد. تفاوت این دو در این است که عقود دیگر در مقام صلح تابع قواعد و احکام عقد صلح است که در مواقعی آمره بوده و غیر قابل تراضی است اما قرارداد بموجب ماده 10 تابع هیچ حکمی غیر از مفاد قرارداد خصوصی نیست مگر مخالف قانون آمره باشد.
7- اثر عقد و شرط محدود به طرفین عقد (کسانی که در تراضی دخالت داشته اند) می باشد هرچند در ضمن عقد تعهد به نفع شخص ثالث هم بشود .
8- قرادادهای خصوصی تابع قواعد عام شرایط صحت قراردادها در تراضی و اهلیت و اختیار و موضوع و جهت معامله هستند.
9- کلیه اصول قراردادهای معتبر از قبیل اصل صحت ، اصل لزوم و اصل نسبی بودن و اصل رضایی بودن و.... در این قراردادها حاکم است
اما اگر کتاب قانون دستنویس را داشته باشید که یک کتای قانون کم حجم اما عنی است ماده 10 را از این کتاب چنین می خوانید (متن قرمز متن خود مادهو متن آبی متن شرح درون ماده ایاست) :
اصل بر آزادی قراردادها و مباح بودن آنهاست بنابراینقراردادهای خصوصی نسبت به کسانی کهدر تراضی دخالت داشته اند و‌آن را منعقد نموده‌اند ، در صورتی که مخالف صریحو روح بلاتردیدقانون امری (نه تکمیلی و تفسیری) و نظم عمومی و اخلاق حسنهنباشد،بعنوان عقد غیر معین که احکام خاصه آن را تراضی افراد تعیین می کند بشرطی که شرایط عمومی صحت معامله را دارا باشدنافذاست‌و کلیه اصول قراردادهای معتبر از قبیل اصل صحت ، اصل لزوم و اصل نسبی بودن و اصل رضایی بودن و.... در این قراردادها حاکم است هرچند این قراردادها بصورت شرط ضمن عقد منعقد گردند.
همانطور که مشاهده می فرمایید حجم تقریباً 20 سطری متن و شرح ماده 10 قانون مدنی در 6 سطر ارائه گردیده به گونه ای که هم متن قانون را دارید هم شرح قانون را .
قوانین دستنویس چه ویژگیهایی دارد ؟
در این کتابهای قانون هم متن ماده را دارید هم لابلای کلمات قانون همه آن چیزی که راجع به ماده باید بدانید از قبیل:
1- معانی لغات مشکل و عبارات دشوار موجود در متن مواد.
2- مفاهیم مخالف مواد.
3- اصول حاکم بر هر ماده .
4- آثار کاربردی و فواید عملی مواد.
5- شرایط حکومت هر ماده .
6- ذکر یا تکمیل استثنائات احکام مواد
7- ارتباط مواد باهمدیگر و با قوانین خاص و آرای وحدت رویه
8- ذکر تحلیل معتبر دکترین حقوقی
9- ذکر اصول حقوقی و در حد لازم قواعد فقهی که ماده بر اساس آن تقنین یافته است
10- و......
این سبک با نام شرح در متن قوانینیا درون نگاری مواد قانونییا درون نویسی قانون و با نام قوانیندست نویساولین بار در کشور توسط گروه علمی موسسه کمک آزمون اجرا و ارائه گردیده و در اختیار جامعه حقوقی قرار گرفته است.
قوانین دست نویس چه تفاوتی با کتاب قانون معمولی دارد ؟
تفاوت این سبک با کتب قانون ساده در شرح جامعی است که در این کتابها در لابلای مواد گنجانده شده و درک و تسلط خواننده را بر مفاهیم ماده گسترش می دهد و نیاز او را برای مراجعه به تفسیر ماده در حد اقتضاء بر طرف می کند برای همین :
1- به کار قضات و وکلاء و و سایر شاغلین حرفه ای حقوقیکه بدون شک توان علمی و مهارتلازمرا در درک مواد قانونی دارند اما زمان لازم را بدلیل مشغله های روزمره ندارد سرعت می بخشد و آنها را از مراجعات در زمانهای اندک و مکانهای محدود به منابع بی نیاز می سازد.
2- داوطلبان آزمونهای حقوقیبا خواندن متن قانون ، قانون را یاد می گیرند و نکات راجع به آن را در کمترین زمان و حجم ممکن (در داخل خود متن قانون ) فرا می گیرند. همین کتابها ضمن بکارگیری بعنوان منبع مکمل بسیار قوی در کنار کتب مرجع . در روزهای پایانی منتهی آزمون بدون شک کاملترین منبع برای جمع بندی خواهند بود.
3- دانشجویان حقوق مهارت صحیح خواندن و درست تفسیر کردن قانون را ضمن فراگیری خود قانون یاد می گیرند. این کتابها پیوندی است میان متون قانونی با متون دکترین و نظرات اساتید برتر حقوقی در معتبرترین منابع حقوقی.
4- مردم عادی در حد نیاز خود با حقوق خود فارغ از تکلف و انشای ویژه ادبیات قانون نگاری در متون قانونی آشنا خواهند شد .
قوانین دستنویس چه تفاوتها و چه شباهتهایی با کتابهای محشا و در نظم کنونی دارند ؟
این قوانین بلاشک خود یک محشای کامل هستند که شکل و سبک آنها اندکی متفاوت است و شرح و محشا بجای ذیل ماده و در قالب نکته و زیر نویس در داخل خود ماده و لابلای کلمات خود قانون آمده است که باعث یک مزیت بسیار بزرگ است : کتابهای قانون دست نویس با توجه به سبک ارائه با وجود دارا بودن شرح جامع قانون دارای حجمی بسیار کمتر از کتابهای محشا و نظم کنونی استکه حمل آنها را توسط وکلاو قضات و دانشجویان و داوطلبان حقوقی در محیط هایی چون دادگاه و دانشگاه و کتابخانه ها بسیار آسان می کند.