نکته مهم:همانگونه که میدانید در اکثر وبلاگهای حقوقی منابع آزمونهای حقوقی معرفی میشوند برخی داوطلبان هم نظرات خاص خودشان را دارند از طرفی در مباحث حقوقی آثار متعددی از اساتید برتر کشور وجود دارد که هرکدام ارزشهای علمی بالایی دارند همیشه این سوال مطرح است که از میان اینهمه کتاب و اینهمه معرفی که گاها" نیز نظرات مختلف دارند از کجا به این منابع معرفی شده اعتماد کنیم اول لازم به توضیح است که معرفی یک یا چند کتاب به عنوان منبع آزمونی رد سایر آثار نیست بلکه معرفی کتابهایی است که سوالات آزمونها از آنها طرح می شود و داوطلب ناگزیر باید برای موفقیت در آزمونها همان منابع که سوال از آن طرح می شود را مطالعه کند بنابراین شاید بهترین معیار معرفی منابع بررسی سوالات آزمونهای حقوقی و یافتن آدرس آنها در منابع مختلف باشد اینگونه متوجه خواهیم شد کدام کتابها مورد توجه طراحان سوالات است وخواندن کدام منبع برای آمادگی در آزمون ضرورت دارد و کافیست . برای مثال یکی از دوستان سوال فرموده بودند آیا مطالعه دوره 5 جلدی قواعد عمومی قرار دادها ی دکتر کاتوزیان برای ارشد مفید است ؟ جواب اینست بله مفید است اما ضرورت ندارد مطالعه این کتابها برای یک حقوقی برای افزایش سواد حقوقی فی نفسه خوب است اما برای آزمونها بدلیل حجم بالا و توسیع مسایل ضروتی ندارد برای حقوق تعهدات همان دو جلد اعمال و وقایع حقوقی هم ضروری است هم کافی .(یعنی کمتر از آن مطالعه گردد مطالعه ناقص است و بیشتر از آن هم مطالعه گردد مطالعه صحیح است ولی ممکن است موجب کمبود وقت و اختلاط مطالب گردد ) علت هم اینست که سوالات آزمونها بر اساس سطح معلومات داوطلبان که همانا کارشناسی حقوق هست طراحی میشود بنابراین همان منابعی که در سطح کارشناسی هستند کافی می باشند .
متون حقوقی
مقدمه
یکی از مشکلات عمومی داوطلبان آزمونهای کارشناسی ارشد سراری و آزاد همه رشته ها و به طبع حقوق درس زبان خارجی هست که در رشته حقوق به متون حقوقی معروف شده است همانطور که عرض شد این مشکل اپیدمی و همه گیر است بنابراین گاها" راههای غیر اصولی نیز توسط داوطلبان برای پاسخگویی به این درس امتحان میشود مثل پاسخگویی ستونی که داوطب یک ستون را انتخاب میکند و مثلا" همه الف ها را سیاه می کند و مابقی را به بخت واگذار می کند و معمولا" هم نتیجه نمی گیرد دلیل آنهم اینست که سازمان سنجش در تنظیم گزینه های صحیح بخصوص در مورد زبان از الگاریتم پیشرفته ای استفاده می کند که نقش شانس را در زدن گزینه های بصورت ستونی تقریبا" به صفر می رساند برای همین هیچ کس تا به حال موفق نشده با این روشها راه بجایی ببرد و داوطلبان باید از این گونه روشهای غیر اصولی جدا" اجتناب کنند . سوالات زبان کارشناسی ارشد چندان هم مشکل نیستند کسی که آشنایی به گرامر در حد دروس دبیرستان داشته باشد و لغات مهم عمومی و تخصصی راهم بداند میتواند درصد خوبی بزند در مورد متون حقوقی ذکر چند نکته شاید برایتان جالب باشد :
1) با یکی از دوستان که کارشناس ارشد ریاضییات هستند پاسخنامه 10 سال اخیر سازمان سنجش را فقط در درس متون حقوقی تجزیه کردیم حاصل بدست آوردن الگوریتمی بسیار پیشرفته بود که بسیار قابل انعطاف است و قابلیت پیش بینی احتمالات و نقش شانس در آن تقریبا" صفر است ضمن اینکه نمره منفی داشتن پاسخهای غلط و شخصی سازی پاسخنامه ها بر کمرنگ تر شدن نقش شانس افزوده است از این نظر باید به سازمان سنجش تبریک گفت . به داوطلبان توصیه اکید می کنم از زدن گزینه ها بصورت ستونی و اتفاقی و شانسی جدا" بپرهیزند تا از چیزیکه هیچ سودی برایشان ندارد ضرر نکنند .
2) تاثیر درس زبان در گرایشهای مختلف حقوق با توجه به ضرایب دروس فرق می کند . من تاثیر این درس را در گرایشهای مختلف به دولیل در یک جدول می آورم:
ç اول اینکه می توانید میزان تسلط خود را در درس متون حقوقی در انتخاب گرایش دخالت دهید برای مثال کسی که قصد دارد به سوالات درس زبان خارجه هیچ پاسخی ندهد بهتر است گرایشی را انتخاب کند که تاثیر درس زبان در آن کم باشد و برعکس کسی که به زبان مسلط است گرایشی را بر گزیند که تاثیردرس متون حقوقی در آن گرایش بیشتر است که این تسلط او نقطه قوتی برای ارتقاء رتبه او گردد .
ç دوم اینکه داوطلب بداند در صورتی که از درس متون حقوقی چشم پوشی کند چند درصد کل نمرات گرایش مربوطه را از دست می دهد تصمیم مقتضی را در این مورد بگیرد . و اینگونه اهمیت درس متون حقوقی در گرایشهای مختلف روشنتر می گردد .
ç لازم به توضیح است که انتخاب گرایش با توجه به علاقه و استعداد داوطلبان توسط خودشان صورت می گیرد بنابراین این مسئله تاثیر متون حقوقی فقط میتواند یکی از معیارهای انتخاب گرایش برای بالابردن شانس قبولی باشد و نه تنها معیار ؛چون اصل بر اینست این درس هم مانند همه دروس به نحو مطلوب خوانده شود حال به هر دلیلی امکان مطالعه فراهم نشد بهتر است داوطلب گرایشی را برگزیند که که از این لحاظ آسیب کمتری ببیند .
همانگونه که در جدول مشخص است :
ç آزمون کارشناسی ارشد متون حقوقی کمترین تاثیر را در گرایش حقوق جزا و جرم شناسی دارد بنابراین کسانی که در متون حقوقی بسیار ضعیف هستند از این نظر بهترین گرایش برای آنها گرایش جزا و جرم شناسی است بعد گرایشهای حقوق خصوصی و حقوق عمومی و حقوق اقتصادی در این رتبه بندی قرار می گیرند
ç کسانی که در متون حقوقی متوسط هستند از این نظر گرایش حقوق بشر برایشان مناسبتر است
ç کسانی که در متون حقوقی قوی هستند شانس قبولی آنها در دو گرایش حقوق محیط زیست و حقوق مالکیت فکری بالاتر است زیرا یک سوم نمره کل شامل متون حقوقی است در مرحله بعد گرایشهای حقوق بین الملل و حقوق تجارت بین الملل قرار دارند .
1) اغلب داوطلبانی که از رشته های غیر از حقوق و فقه ومبانی حقوق در آزمون کارشناسی ارشد حقوق شرکت می کنند معمولا" دانشجویان رشته های زبان هستند که در چهار گرایش حقوق مالکیت فکری – حقوق محیط زیست – حقوق بین الملل و حقوق تجارت بین الملل شرکت می کنند بنابراین داوطلبان حقوقی که مایل به شرکت در این گرایشات هستند باید در درس متون حقوقی آمادگی عالی داشته باشند.
2) با توجه به وقت گیر بودن پاسخگویی به درس متون حقوقی و پر سوال بودن آن (30 سوال )داوطلبان گرایشهای حقوق جزا و جرم شناسی – حقوق خصوصی – حقوق عمومی و حقوق اقتصادی لازم است ابتدا دروس تخصصی را پاسخ دهند و بعد به پاسخگویی متون حقوقی بپردازد چون:
1. تاثیر دروس تخصصی در نمره کل این گرایشات بیشتر از متون حقوقی است و ممکن است کمبود وقت داوطلب را در پاسخگویی به سوالات دروس تخصصی دچار دستپاچگی کند
2. همانطور که عرض شد ضعف در متون حقوقی تقریبا" همه گیر است ولی در دروس تخصصی اکثر داوطلبان آماده اند این باعث میشود حتی در صورت ماندن چند سوال از متون حقوقی آسیب ضربه وارده از کمبود وقت کمتر شود .
3) درس متون حقوقی از دروس فرار است و باید در برنامه ریزی خود هر روز ساعتی را به آن اختصاص دهید .
منابع متون حقوقی
سوالات متون حقوقی کارشناسی ارشد حقوق متشکل از دو بخش است :
1) بخش اول 15 سوال زبان عمومی که سوالات بصورت لغت . درک مطلب و گرامر طراحی میشود .
2) بخش دوم 15 سوال زبان تخصصی که معمولا" سه متن آنرا تشکیل می دهد یک متن از حقوق عمومی (معمولا" قانون اساسی ) و یک متن از حقوق خصوصی(سیول لاو)و یک متن از حقوق جزا (کرمینال لاو) و سوالات بر مبنای این سه متن بصورت لغت . درک مطلب و گرامر طراحی می گردد .
ç منابع اصلی
دیکشنری : داشتن دیکشنری عمومی توصیه می گردد
داشتن دیکشنری تخصصی حقوق ضروری است در حال حاضر دیکشنری تخصصی حقوق انتشارات مجد معتبرترین دیکشنری تخصصی حقوق در بازار است در صورت عدم دسترسی دیکشنری یادواره هم خوب است.
برای دیکشنری انگلیسی به انگلیسی oxford law dectionry یا دیکشنری دادگاه لاهه را تهیه فرمایید اولی بهتر است .
در صورت امکان از نرم افزارهای دیکشنری هم می توانید استفاده کنید دو نرم افزار بابیلون بخاطر امکان نصب پلاگین دیکشنری تخصصی حقوق و نارسیس بخاطر امکان آزمون سازی و ساخت دیکشنری شخصی با لغات انتخابی یا لغاتی که خود اضافه می کنیم را توصیه می کنم
زبان عمومی : برای زبان عمومی منبع خاصی مد نظر نیست داوطلب باید به زبان حداقل در حد دروس دبیرستان تسلط داشته باشد مهمترین نکته در درس متون متون حقوقی افزایش دامنه لغت و یادگیری لغات است و سپس آموختن گرامر انگلیسی برای رسیدن به این تسلط میتوانید از این منابع استفاده کنید :
کتاب 504 واژه (وهرکتابی که لغات مهم انگلیسی را به شما بیاموزد)
کتاب گرامر دکتر عباس فرزام (لغاتی که در این کتاب بکار رفته از جمله افعال.افعال بی قاعده . قیود زمان و مکان ....را حتما" بیاموزید )ویا تافل رهنما تألیف ابراهیم نظری تیموری
زبان تخصصی : law texts و law made simpleدو مرجع و منبع اصلی هستند لازمه خواندن این دو افزایش دامنه لغات و در کنار آن کار روی گرامر است . هرکدام را که خواندید ترجمه تحت و الفظی کنید و لغاتش را بخصوص لغات تخصصی حقوق آنرا درک کنید هر کجا به مشکل برخوردید به ترجمه های معتبر رجوع کنید از جمله ترجمه دکتر اسماعیل صغیری برای هر دو منبع که از سوی انتشارات میزان چاپ شده بسیار خوب و روان است ویا Law Text، دکتر گودرز افتخار جهرمی انتشارات میزان که از ترجمه های معتبر است اما در ترجمه و یادگیری آنچه مهم است تقلای خودتان است در آخر هر پاراگراف ترجمه خود را با ترجمه های اساتید تطبیق داده و تصحیح کنید . و ترجمه تصحیح شده را با تمرین و تکرار در ذهنتان تثبیت نمایید.
ç کتابهای کمک آموزشی
زبان عمومیکتابهای جامع موسسات معتبر آموزشی مثل کانون فرهنگی آموزش و گاج ....که برای کنکور سراسری کارشناسی (نه کارشناسی ارشد) تهیه شده اند میتوانند شما را در زدن تستهای زبان عمومی و درک بهتر زبان اختصاصی کمک کنند نظر شخصی من مجموعه دو جلدی زبان عمومی موسسه فرهنگی آموزش(قلم چی ) است .
زبان تخصصی
1. کتاب متون حقوقی انتشارات علوی که در جای خود مفصل و جالب است ترجمه ها را پاراگراف به پاراگراف آورده و لغات مهم را هم سوا کرده در آخر هر بخش آورده است و نکات مهم وتستهای مربوط به هردرس نیز در انتهای هر درس آمده است .
2. کتاب آبی متون حقوقی کانون فرهنگی آموزش(قلم چی) که همه پاراگرافهای مهم : law texts و law made simpleکه تاکنون از آنها سوال آمده را یکجا جمع کرده است . همانگونه که گفتم به پاراگرافهایی که تاکنون از آنها سوال طرح شده بسنده کرده است ولی تستهای منتخب خوبی دارد برای فرصتهای کم ومرور و خود آزمایی مناسب است .
3. شاید بهترین و کاربردی ترین کتاب آموزشی متون حقوقی به جهت محتوا و سبک جمع آوری و ویرایش کتاب ؛ متون تخصصی حقوقی law textجامع و همراه علیرضا زارع تیموری از انتشارات شرکت نشر بهینه فراگیر باشد این کتاب ارزشمند در سایز جیبی و شیرازه فنری دارای450 فلش نکته متن نموداری و در روی دیگر صفحه ترجمه نموداری و در هر فلش جدول کوچک و موثر لغات مهم و همچنین فلش تست با پاسخ تشریحی می باشد . قابلیت حمل آسان، مختصر اما جامع بودن از خصوصیات این کتاب دستی بسیار مفید است در تهیه و خرید آن شک نکنید چون واقعا" میتواند عصای دستتان باشد .
4. کتاب نکات آزمونی law textآقای محمود رمضانی که مرجع بسیار مفید برای مرور است .
ç کتاب تست
بدون شک کتاب تست مجموعه آزمونهای متون حقوقی محمود رمضانی بهترین کتاب تست متون حقوقی در بازار است .
نکته مهم:
سوالات زبان فرانسه هم در صورت انتخاب داوطلب به داوطلبان کارشناسی ارشد حقوق ارائه میشود داوطلبانی که به این زبان در حد مقدماتی آشنایی دارند میتوانند این زبان را انتخاب کنند .
متون فقه
مقدمه
درس متون فقه در پنج گرایش در همگی با ضریب 1 از مواد آزمونی کارشناسی ارشد حقوق است :
1. حقوق مالکیت فکری -------------(با میزان تاثیر 1/11درصد ازنمره کل)
2. حقوق جزا و جرم شناسی--------(با میزان تاثیر 5/12 درصد ازنمره کل)
3. حقوق خصوصی------------------(با میزان تاثیر 3/14 درصد ازنمره کل)
4. حقوق عمومی--------------------(با میزان تاثیر 3/14 درصد ازنمره کل)
5. حقوق اقتصادی-------------------(با میزان تاثیر 3/14 درصد ازنمره کل)
نکاتی که میتوان در مورد این درس گفت اینست که:
1) کسانی که بتوانند متون عربی را بخوبی بفهمند و ترجمه کنند و لغات و قواعد عربی را تا حدی می دانند در مطالعه و زدن تست این درس مشکل کمتری دارند برای همین دانشجویان فقه و مبانی حقوق که در آزمون ارشد حقوق شرکت می کنند در این درس موفقترند .
2) رقابت در رتبه های برتر بین داوطلبان در میزان پاسخگویی به متون فقه و متون حقوقی است چون این دسته از داوطلبان همه دروس تخصصی را با درصد بالا می زنند.بنابراین این دو درس در کسب رتبه های برتر نقشی انکار ناپذیر دارند .
3) درس متون فقه برخلاف متون حقوقی بدلایلی از جمله همخوانی با قوانین موضوعه مانوس بودن زبان عربی با زبان فارسی واستدلالی بودن مباحث آن ماندگاری خوبی در ذهن داردمنتها متون فقه دارای حجم بالایی است که این حجم باید در برنامه ریزی مورد توجه قرار گیرد .
4) طبق ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی ـ قضات دادگاهها موظفند موافق قوانین به دعاوی رسیدگیکرده، حکم مقتضی صادر و یا فصل خصومت نمایند. در صورتی کهقوانین موضوعه کامل یا صریح نبوده یا متعارض باشند یا اصلاًقانونی در قضیه مطروحه وجود نداشته باشد، با استناد به منابعمعتبر اسلامییا فتاوی معتبر و اصول حقوقی که مغایر با موازینشرعی نباشد، حکم قضیه را صادر نمایند از این لحاظ متون فقه اهمیت ویژه ای می یابدچون در صورت نبودن قانون یا ناقص ومبهم و متعارض بودن آن جانشین قانون است .
منابع متون فقه
ç منابع اصلی
مرجع اصلی متون فقه کتابالروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (شرح لمعه )است سوالی که اغلب داوطلبان دارند اینست که اگر ما خود کتاب لمعه دمشقیه را بخوانیم کافی است یانه ؟ جواب اینست که شرح لمعه همانگونه که از نامش پیداست توضیح همان لمعه است مطالب آنرا با توضیحات لازم در بر دارد و کاملتر است در نتیجه مطالعه آن بهتر است اما اگر خواستید خود لمعه را بخوانید ترجمه فیاض از انتشارات دانشگاه تهران را بخوانید چون اولا" قیمت مناسب دارد و در ثانی در این ترجمه مباحث فقهی با مواد قوانین موضوعه در زیر نویسها تطبیق داده شده است هرچند باز توصیه ما مطالعه شرح لمعه است که سه ترجمه معتبر و مناسب برای مباحث حقوقی از شرح لمعه در بازار موجود است که مطالعه یکی از آنها کافیست داوطلب با توجه فرصت و توانایی مالی میتواند هریک از این ترجمه ها را تهیه کرده و بخواند اما قبل از پرداختن به این سه ترجمه چند توضیح ضروری لازمست :
1. کتاب شرح لمعه دمشقیه مشتمل بر مسایلی چون عبادات و فرایض نیز هست که در آزمونهای حقوقی مورد توجه نیست و فقط از مباحث حقوقی آن سوال طرح میشود معیار تشخیص مباحث حقوقی عناوین و سر فصلهای قانون مدنی مثل نکاح- متاجر(عقود و معاملات ) - دین - رهن - حجر - ضمان - حواله - کفالت - صلح - شرکت - مضاربه - ودیعه - عاریه - مزارعه – مساقات - اجاره - وکالت - شفعه - جعاله – وصیت..... و قانون مجازات اسلامی مثل حدود و قصاص و از این قبیل است.
2. برخی مباحث متون فقه در مقایسه با سایر مباحث بسیار مهم و پرسوالند مهمترین مبحث از لحاظ آزمونی نکاح است سپس مباحث مربوط به عقود معین مثل بیع و اجاره و ....و در درجه بعد مبحث متاجر از اهمیت زیادی برخوردار است درصد بالایی از سوالات آزمونها از این مباحث طرح می گردد. بنابراین چون برخی ترجمه ها در جلدهای متعددی ارائه شده داوطلبان هر ترجمه ای را تهیه می کنند باید اولویت را به تهیه جلدهایی که به این مباحث اختصاص یافته را بدهند .
3. داوطلبان اگر مباحث متون فقه را بصورت تطبیقی و همراه با قوانین جاری مثل حقوق مدنی و قانون مجازات اسلامی بخوانند دو سر سود برده اند چون اغلب قوانین ما ریشه فقهی دارد ضمن افزایش سواد حقوقی و یادگیری متون فقه مروری هم بر قوانین و دروس تخصصی خواهند داشت فقط باید دقت کنند مطالب را در مواردی که متن قانون با مباحث شرح لمعه اختلاف دارد (که البته کم است )قاطی نکنند یادتان باشد منبع متون فقه شرح لمعه است به سوالات متون فقه بر اساس این کتاب باید پاسخ گفت حتی اگر با قوانین موضوعه ما اختلاف داشته باشد ضمن اینکه مباحث متون فقه از متن قوانین ما بسیار مفصل تر است و نباید انتظار داشت مصادیق همه مباحث متون فقه را در قوانین موضوعه یافت.
چند ترجمه معتبر و مناسب با مباحث حقوقی از شرح لمعه در بازار کتاب موجود است که خواندن یکی آنها یا حداقل قسمتهایی از آنها ضروریست که به ترتیب اولویت (اولویت بندی نظر شخصی من است اگر به هر دلیلی از جمله عدم دسترسی یا محظورات مالی نتوانستید اولویت های بالاتر را تهیه کنید الویت بعد از آنرا تهیه کنید ) عبارتند از :
1. ترجمه لمعه دمشقیه(جلدهای 5 الی 14 ) دکتر علی شیروانی انتشارات دارالفکر
2. متن تحریرالروضه به همراه ترجمه فقه استدلالی سید مهدی دادمرزی انتشارات سمت
3. مباحث حقوقی شرح لمعه دکتر اسداله لطفی انتشارات مجد(شامل 2 جلد است یک جلد متن و یک جلد ترجمه )
4. ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه، علیرضا امینی ـ سید محمد رضا آیتی، دوره 2 جلدی، انتشارات سمت
ç منابع کمک آموزشی
1. جزوه موسسه علوی : تقریبا" همه مباحث را بررسی کرده متن را را به صورت پاراگراف آورده سپس ترجمه کرده است در آخر نکات و سوالات تستی هر مبحثی را آورده است حجم بالایی دارد در آن سعی شده داوطلب از رجوع به منابع دیگر بی نیاز شود ولی بدلیل حجم بالای مباحث به این منظور نائل نیامده به هر حال در صورت مطالعه کامل تا 60 درصد میتواند داوطلب را برای آزمون آماده کند .
2. خلاصه مباحث متون فقه انتشارات پردازشگران تالیف رضا شکری . کامل ترین خلاصه مباحث متون فقه است برای کسانی که فرصت مطالعه منابع اصلی را ندارند حتما" توصیه می گردد برای کسانی هم که منابع اصلی را خوانده اند به عنوان منبع مررو مباحث بسیار مفید است .
3. خلاصه مباحث متون فقه انتشارات بهنامی برای کسانی که فرصت مطالعه منابع اصلی را نداشته یا خوانده و قصد مرور دارند و به خلاصه مباحث انتشارات پردازشگران دسترسی ندارند توصیه می گردد.
4. شاید نمودار بندی متون فقه در میان مواد آزمونی سختترین کار ممکن باشد این کار سخت را جناب آقای مهدی صیادی در موسسه چتر دانش در کتابی تحت عنوان کمک آزمون نموداری متون فقه انجام داده است این کتاب را حتما" تهیه فرمایید خواهید دید که چقدر در کنار منابع اصلی در مرور و تثبیت مباحث کمک حاتان خواهد بود.
ç کتاب تست
دو کتاب تست خوب در بازار برای متون فقه موجود است
1. ساده ساز متون فقه با کوشش دکتر مرتضی طیبی و آقای حمید رضا کلانتری : حسن این کتاب در ارائه نحوه مطالعه و ارائه فراوانی سوالات راجع به هر مبحث که اهمیت مباحث را نشان می دهد و به روز بودن و ارائه آزمونهای جدید بصورت طبقه بندی شده می باشد .
2. مجموعه سوالات طبقه بندی شده موضوعی به کوشش دکتر اسداله لطفی:حسن این کتاب مولف آنست و عیب بزرگ آن اینست که فقط آزمونها را تا سال 80 به صورت طبقه بندی موضوعی ارائه نموده است مابقی را که کم هم نیست (حدود نه سال هر سال متوسط 5 آزمون می شود حدود 40 آزمون )به صورت آزمون به آزمون ارائه نموده است به نظر می رسد انتشارات مجد باید به دلیلی تغییر رویه های آزمونی و اینکه روی جلد نوشته طبقه بندی موضوعی در ارائه کتابها ی تست به اینصورت تجدید نظر کند و آزمونهای جدید راهم در چاپهای جدید به صورت طبقه بندی موضوعی در آورد . تا با توجه به اعتبار این انتشاراتی مهم حقوقی کتابهای در خور و خوب تستی ارئه گردد تا خدای نکرده حقی از داوطلبان ضایع نگردد.
توصیه بنده با توجه به سبک و سیاق ارائه تستها استفاده از ساده ساز متون فقه است